Jan Havik

Over ontwikkeling, en veerkracht.

Over ontwikkeling, en veerkracht.

Charlotte is een zachtaardig meisje met autisme. Een kalm en ingetogen meisje dat Speciaal Basisonderwijs volgt in Zwolle. Thuis in haar woonplaats Ommen en op school, kan Charlotte helemaal verdwijnen als ze tekent. Daar kan ze volledig in opgaan. Noem het hyperfocus, noem het passie; laten we het gewoon typisch Charlotte noemen.

Een gewone schoolweek, en thuis lekker tekenen. Zo legde Charlotte een groot deel van haar schoolloopbaan af. Tot in haar tiende levensjaar. Toen overkwam haar iets dat specialisten een autistische burn-out noemen: een lichamelijke en geestelijke reactie op lang over je grenzen heen gaan. Een kind met autisme kan een grote verwerkingstijd nodig hebben voor de hoeveelheid alledaagse prikkels die langskomt.

Bij Charlotte was de alledaagse routine op het gebied van indrukken en prikkels tégen het randje. Maar niet óver het randje. En elke dag bracht opnieuw prikkels. Elke dag weer. Dat heeft zich gestapeld, tegen het randje, hoger en hoger. Voor Charlotte was dit vaste prik: ze wist niet anders. Prettig voelde het niet voor Charlotte: ze uitte dit door bijna niet meer te slapen, ze had steeds meer buikpijn en ze wilde niet meer naar school. Ze huilde in de auto onderweg.

De aardbeving die bíjna plaatsvond, die gebeurde niet. Hij deed t niet. En als bij een volgend moment de aarde opnieuw nét weer niet gaat beven, dan is er nog steeds geen drama. Niets geks. De buitenwereld ziet gewoon een wereld, of een meisje, een haast onveranderd meisje. Eéntje die er net zo uit ziet als gisteren, en de dag ervoor. En de wereld zelf? Of het meisje? Die heeft het ook niet door. Waarom zou die? Alle verandering gaat langzaam, je merkt ‘t niet. BAM! Tot ineens alles beeft, en niets meer normaal is.

Een stapeling van deze alledaagse prikkels kan zorgen voor kortsluiting. En dat overkwam Charlotte. Ze kon niet meer naar school, alle contact met de buitenwereld was te veel gevraagd. Stilstand, Charlotte zat thuis, de enige plek waar ze zich veilig voelde.

Moeder Diana is alle denkbare instanties in provincie Overijssel bij langs gegaan, met een roep om hulp. Uiteraard begon ze bij school, en bij de organisaties die de school haar heeft aanbevolen. Maar niets werkte. Niemand kwam met een antwoord. Muren van medeleven en begrip, maar actie kwam er niet.  Diana zocht verder, maar er kwam niets van de grond. Eén PGD kindercoach kwam wekelijks bij Charlotte op bezoek. Dat vond Charlotte altijd een fijn en warm bezoek.

Drie jaren later, september 2023, was Diana de wanhoop nabij. De hoop op school had ze al opgegeven. De hoop op hulp vanuit de instanties ook. Toen kwam ze partners van Ontwikkelrecht tegen. Marijke Grotenhuis van de Hanze heeft met Diana gebeld. Na dit lange gesprek dacht Marijke misschien wel een goede plek voor Charlotte te kennen: de Digital Art Factory (DAF) in Gieten. Daar zou Charlotte op een ongedwongen manier kunnen tekenen. Met een beetje ondersteuning, én met contact met leeftijdsgenootjes. Dat leek het proberen waard.

Bij de DAF kan Charlotte zich, onder begeleiding, helemaal storten op tekenen. DAF ontfermt zich nu sinds enkele maanden één middag per week over Charlotte, eerder zelfs twee ochtenden. Ze tekent nóg beter dan ze al deed, en komt met verhalen over andere kinderen thuis. En ze voelt zich lekkerder. Stukje bij beetje verdwijnt haar sociale blokkade. Voor een deel door simpelweg te benadrukken wat Charlotte heel goed kan. Kleine stukjes, en kleine beetjes. Dat geeft Charlotte zelfvertrouwen. Er zijn zelfs tekeningen van Charlotte tentoongesteld op een expositie van de Ontwikkelrecht Kunstroute.



Verder contact met leerplichtambtenaren heeft ook iets losgemaakt. Zij lieten namelijk zien dat ze vertrouwen hebben in Charlotte: ze kan het wél. In het vroege 2024 heeft Charlotte zelfs een paar dagen meegedraaid op een school. Omdat ze het zelf wil. Twee ochtenden, met een schaduwcoach. En nee, die dagen vindt ze niet gemakkelijk, maar ze gaat wel. En dat contact is breekbaar. Als de coach ziek is blijft Charlotte thuis. Het lijntje is dun. Maar het lijntje is er wel.

Er is ontwikkeling, schoksgewijs. Een grillige ontwikkeling. Charlotte heeft zelfs een heftige terugval gehad: opnieuw was het niet op te brengen naar school of DAF te gaan. Charlotte zat weer vast. Wel heeft ze in een gesprek met een leerplichtambtenaar de moed getoond te vertellen wat haar nu dwarszat. Ze wil júist naar school, maar niet als een klein kind behandeld worden! En daar is ze nu stap voor stap mee bezig. Ze gaat binnenkort zelfs een reisje maken naar een striptekenbeurs met haar moeder en DAF. Dit nieuwe zelfvertrouwen behoedt Charlottes aarde hopelijk voor nieuwe bevingen. Een voortgang die in een doorkijk toont hoe belangrijk ontwikkeling is, en dat het wél kan.